چکیده

وجود اطلاعات مالی در خود اعتماد، لازمه بقای جامعه امروزی است و تصمیم گیری اقتصادی به اطلاعات قابل اعتماد و اتکا نیاز دارد و نقش حسابرسی، اعتبار دهی به صورتهای مالی است که باعث حصول اطمینان از مطلوبیت در ارائه قابلیت اعتماد صورتهای مالی می شود.

هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی فهالیتهای حرفه حسابرسی در ایران در اعتبار دهتی به صورتهای مالی می‌باشد و در این راستا، انعکاس آن بر قیمت سهام بررسی شده است.

جامعه آماری مورد بررسی در مورد فرضیه اول، شرکتهای پذیرفته شد. در بورس اوراق بهادار تهران که سال مالی آنها سالهای ۸۱ و ۸۲ می‌باشد برای فرضیات دوم تا چهارم، پرسشنامه‌ای بین سهامداران، کارگزاران و مدیرات و کارشناسان بورس اوراق بهادار تهران توزیع گردید.

در این تحقیق از روش کتابخانه‌ای برای جمع آوری اطلاعات نظری ومبانی تحقیق استفاده شده است همچنین با استفاده از این روش، اطلاعات مربوط به فرضیه اول جمع آوری شد.همچنین ار روش تحقیق میدانی برای توزیع پرسشنامه استفاده شده است.

برای آزمون فرضیه اول از توزیع  فیش در سطح اطمینان ۹۵% و برای آزمون فرضیات دوم تا چهارم از آزمون نسبت p در یک جامعه در سطح اطمینان ۹۵% استفاده شده است. در نهایت نتیجه گیری کلی زیر بدست آمد:

با ۹۵% اطمینان می‌توان ادعا کرد که بین نوع اظهار نظر حسابرس و قیمت سهام رابط معنی داری وجود دارد.

۱-۱-  مقدمه

در پی تحولات ناشی از انقلاب اسلامی صنعتی در ارو        پا، تاسیس شرکتهای بزرگ در قرن نوزدهم و در اوایل قرن بیستم، نیازمند سرمایه‌های کلان بود، بنابراین سرمایه‌های کوچک تعداد کثیری سرمایه گذار، تحت عنوان سهام، یکجا جمع شده، برای تامین سرمایه شرکتهای بزرگ تخصص یافت. با رواج معاملات و نقل و انتقادات حقوق مالکیت سهامداران، ضرورت قانونمند شدن بازار سرمایه و جلب اعتماد سرمایه گذاران بیش از بیش بر دولتها معلوم شد. ایجاد بازارهای سرمایه و بورس اوراق بهادار از عوامل با اهمیتی بود که به رشد و گسترش شرکتهای بزرگ و افزایش تعداد سهامداران و دینفعان بازار سرمایه گذاران نمی‌توانستند به طور مستقیم در اداره شرکتها دخالت داشته باشند لذا مسئولیت را به عهده هیئت مدیره منتخب خود قرار دادند. با رواج اندیشه جدایی مالکیت از مدیریت در اوایل قرن بیستم، دامنه مسئولیت و وظایف، گسترش یافت وارائه گزارشهای مالی جدیدتر و مناسبتر، بر اساس نیاز استفاده کنندگان، از جمله صورت سود و زیان، ضرورت یافت تا صاحبان سرمایه بتوانند از چگونگی بکارگیری سرمایه‌هایشان، توسط مدیریت، و از چشم انداز آتی سرمایه‌گذاری خود مطلع شدند.

افزودن بر سرمایه‌گذاران مذکور، بانکها و موسسات اعتباری برای مقاصد وام و اعتبار، و دولتها برای مقاصد سیاسی، اخذ مالیات و … نیازمند گزارشهای جدید و معتبر بودند. افزایش مواد استفاده شمار استفاده کنندگان  از اطلاعات مندرج در گزارشهای مالی، و رونق بازار سرمایه و پول، هدف حسابداری و حسابرسی را از رفع نیازهای تعداد محدودی صاحب سرمایه، به پاسخگوی به نیازهای اطلاعاتی گروه کثیری ذیحق و دیعلاقه ارتقا و به حسابداری و حسابرسی، نقش با اهمیت اجتماعی داد. حسابرسان با ایفای نقش نظارتگری و اعتبار دهی به صورتهای مالی، افزایش پویایی و کارایی بازار سرمایه را موجب می شوند. در یک اقتصاد سالم و در بین بازار سرمایه، بورس ارواق بهادار، از اهمیت بسزایی برخوردار است. بورس اوراق بهادار چنانچه بتواند جایگاه مطلوب خود را در اقتصاد یک کشور بدست آورد و نقش خود را به خوبی ایفا کند بی‌شک، رشد و شکوفایی اقتصاد را سرعت خواهد بخشید. لازمه افزایش کارایی و پویایی بازار سرمایه. تجهیز سرمایه‌گذاران و تحلیلگران مالی به اطلاعات کامل، صحیح و معتبر می‌باشد. مهمترین ابزار آگاهی در این بازار، صورتهای مالی به همراه گزارشهای حسابرسی است که بدون هزینه در اختیار استفاده کنندگان، قرار داده می‌شود. بدین ترتیب با اتکا بر اطلاعات معتبر و قابل اعتماد مبتنی بر یافته‌های حسابرسان مستقل، بی طرف و ذیلاح، تصمیمات مناسب، اتخاذ و منابع موجود به شکل بهینه و مطلوب به سودآورترین فهالیتها، تخصصی داده می‌شود.

۱-۲- بیان مسئله

تصمیم گیریهای اقتصادی به اطلاعات قابل اعتماد و اتکا نیاز دارد و نقش حسابرسی، اعتبار دهی به صورتهای مالی است که باعث از مطلوبیت در ارائه و قابلیت اعتماد صورتهای مالی ‌می‌شود. حسابرسی منظم و سالانه توسط حسابرسان مستقل بهترین نوع حفاظت از منابع عمومی است.

هر چند سرمایه گذاری معمولاً  با مخاطراتی همراه است ولی حسابرسی سالانه شرکتها از مخاطرت مضاعف ناشی از عدم اعتبار و قابلیت اتکای اطلاعات صورتهای مالی می‌کاهد. حسابرسان مستقل که توسط مجامع عمومی صاحبان سهام انتخاب می‌شوند با رسیدگی به اسناد،‌ مدارک و شواهد پیشوانه صورتهای مالی، تقلب و سوء جریانهای اجتماعی دارای تاثیر مستقیم بر صورتهای مالی را کشف و نسبت به صورتهای مالی تهیه شده توسط مدیران شرکتها، بی طرفانه اظهار نظر حرفه‌ای ارائه می‌کنند. نتایح یافته‌های حسابرسان مستقل در گزارشی به نام «گزارش حسابرسی» به شکل‌های «مقبول» ، «مستروط»، «مردود» و «عدم اظهار» ارائه می‌شود. تجزیه نشان داده است که شکل گزارش حسابرسی، عمدتاً به صورت مقبول یا مشروط تنظیم می‌شود و از شکلهای مردود و عدم اظهار نظر کمتر استفاده می‌شود.

گزارش حسابرسان مستقل که منقم به صورتهای مالی و یادداشتهای همراه،‌ منتشر می‌شود موجب اعتبار دهی به اطلاعات حسابداری و مبانی تصمیم‌گیری گروههای ذینفع می‌باشد. تحقیات انجام شده در سایر کشورها حکایت از این دارد که موارد مطروحه در گزارشهای حسابرسان مستقل و به ویژه بندهای شرط مندرج در آنها، جهت تصمیم گیریهای اقشار مختلف جامعه از جمله سرمایه‌گذاران و تحلیلگران مالی مورد استفاده قرار گرفته و قیمت سهام را تحت تاثیر قرار می‌دهد. با توجه به آنکه یکی از مهمترین مراجع رسمی اطلاعاتی در ایران، مجامع عمومی سالانه شرکتهاست و یکی از جامع‌ترین و معتبرترین مجموعه های اطلاعاتی، گزارشهای مالی سالانه شرکتها به انضمام گزارش حسابرسی است. در این تحقیق، وجود رابطه معنی دار بین گزارشهای حسابرسی و قیمت سهام مورد بررسی قرار می‌گیرد.

هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی تاثیر گزارشهای حسابرسی بر واکنش سهام می‌باشد که نتیجه درک و حساسیت دست اندارکاران بازار سهام است.

۱-۳-ضرورت و اهمیت تحقیق

متأسفانه در ایران به علت آشنا بودن بسیاری از اقشار جامعه حسابرسی، نبودن ضوابط و مقررات مربوط و یا ضمانتهای اجرایی پیشوانه آنها و بی توجهی کارگزاران بورس و سایر دست اندارکاران از نتایج و یا یافته‌های حسابرسی که مستلزم صرف مبالغ هنکنفی است استفاده بهینه صورت نمی‌گیرد و از پیامدهای این امر تصمیم گیری نامناسب سرمایه گذاران و در نتیجه عدم تخصیص بهینه سرمایه و کارایی بازار است. بنابراین، مطالعه و پژوهش موضوع ضروری به نظر می‌رسد و نتایج حاصل از تحقیق، قابل استفاده برای سرمایه‌گذارای و بازار سرمایه است.

۱-۴-فرضیه های تحقیق

در تحقیق حاضر چهار فرضیه مورد بررسی قرار می‌گیرد که به شرح زیر می‌باشد:

فرضیه اول: شرطهای گزارش حسابرسی در زمان انشار، قیمت سهام را تحت تاثیر قرار داده و این تاثیر در ضریب پاسخ سود منعکس می‌شود.

فرضیه دوم: گزارشهای حسابرسی مقبول بر قیمت سهام شرکتها تاثیر مثبت دارد.

فرضیه سوم: نظر مردود گزارش حسابرسی باعث کاهش قیمت سهام شرکت می‌شود.

فرضیه چهارم: گزارش حسابرسی به صورت عدم اظهار نظر بر قیمت سهام تاثیر منفی دارد.

فهرست مندرجات

عنوان ………………………………………………………………….. صفحه

فصل اول- کلیات

۱-۱-      مقدمه……………………………………………………………………………………………

۱-۲-      بیان مسئله…………………………………………………………………………………….

۱-۳-      ضرورت و اهمیت تحقیق…………………………………………………………………

۱-۴-      فرضیه‌های تحقیق…………………………………………………………………………..

۱-۵-      تعاریف علمیاتی …………………………………………………………………………….

فصل دوم- مبانی نظری تحقیق

۲-۱- سیر تکاملی حسابرسی در جهان……………………………………………………….

۲-۲- پیدایش حسابرسی در ایران………………………………………………………………

۲-۳- مبانی نظری تقاضا برای حسابرسی صورتهای مالی……………………………

۲-۳-۱- تضاد منافع…………………………………………………………………………………

۲-۳-۲- پیامدهای اقتصادی با اهمیت………………………………………………………….

۲-۳-۳- پیچیده بودن موضوعات اقتصادی…………………………………………………

۲-۳-۴-عدم دسترسی مستقیم……………………………………………………………………

۲-۳-۵- فرضیه نظارت……………………………………………………………………………..

۲-۳-۶- فرضیه بیمه…………………………………………………………………………………

۲-۳-۷- فرضیه اطلاعات…………………………………………………………………………..

۲-۴- تعریف حسابرسی…………………………………………………………………………….

۲-۵- مسئولیت حسابرسی و انتظارات استفاده کنندگان از گزارش حسابرسی…

۲-۶- استکالات ناستی از قبول صورتهای مالی حسابرسی نشده……………………

۲-۷- استانداردهای حسابرسی………………………………………………………………….

۲-۸- گزارش حسابرسی…………………………………………………………………………..

۲-۸-۱- عنوان ………………………………………………………………………………………..

۲-۸-۲- مخاطب گزارش……………………………………………………………………………

۲-۸-۳- بند مقدمه……………………………………………………………………………………

۲-۸-۴- بند دامنه رسیدگی ……………………………………………………………………….

۲-۸-۵- بند اظهار نظر………………………………………………………………………………

۲-۸-۶- تاریخ گزارش………………………………………………………………………………

۲-۸-۷- گزارشهای تحویل شده…………………………………………………………………

۲-۸-۷-۱- انحراف از استاندارهای حسابداری……………………………………………

۲-۸-۷-۲- محدویت در دامنه رسیدکی……………………………………………………….

۲-۸-۷-۳- ابهام………………………………………………………………………………………

۲-۸-۷-۴- تأکید بر مطلب خاص………………………………………………………………..

۲-۸-۸- اظهار نظر متفاوت………………………………………………………………………..

۲-۹- بورس اوراق بهادار تهران………………………………………………………………..

۲-۹-۱- تاریخچه……………………………………………………………………………………..

۲-۹-۲- تحوه تأمین اطلاعات…………………………………………………………………….

۲-۹-۳- نحوه نظارت………………………………………………………………………………..

۲-۹-۴- اظهار نظر حسابرسی توقف فعالیت شرکتها در بورس……………………..

۲-۱۰- پیشینه پژوهشهای انجام شده در جهان

۲-۱۱- پیشینه پژوهش در ایران…………………………………………………………………

فصل سوم- روش تحقیق

۳-۱- جامعه آماری…………………………………………………………………………………..

۳-۲- روش نمونه‌گیری…………………………………………………………………………….

۳-۳- روش اجرای تحقیق………………………………………………………………………….

۳-۳-۱- سود غیر عادی سهام…………………………………………………………………..

۳-۳-۲- خطای پیش‌بینی سود هر سهم ………………………………………………………

۳-۳-۳- ضریب پاسخ سود……………………………………………………………………….

۳-۴- روشهای جمع آوری اطلاعات……………………………………………………………

۳-۴-۱- روش کتابخانه…………………………………………………………………………….

۳-۴-۲- روش میدانی……………………………………………………………………………….

۳-۵- روش آزمون فرضیه‌های تحقیق………………………………………………………..

۳-۶- محدودیتهای تحقیق………………………………………………………………………….

فصل چهارم- تجزیه و تحلیل داده‌ها

۴-۱- بررسی رابط سترو ۱ حسابرسی و قیمت سهام…………………………………..

۴-۲- تجزیه و تحلیل داده‌های گرد آوری شده از پرسشنامه…………………………

۴-۳- آزمون فرضیات دوم تا چهارم………………………………………………………….

فصل پنجم- نتیجه گیری و ارائه پیشنهادها

۵-۱- نتیجه گیری……………………………………………………………………………………..

۵-۲- پیشنهادات پژوهش…………………………………………………………………………..

۵-۳- پیشنهاد برای تحقیقات آتی………………………………………………………………..

منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………………

پیوستها……………………………………………………………………………………………………

پیوست ۱: جدول محاسبه ERC……………………………………………………………………

پیوست ۲: پرسشنامه…………………………………………………………………………………

فهرست جداول

عنوان …………………………………………………………………..  صفحه

جدول شماره ۲-۱- خلاصه تحقیقات انجام شده در خصوص رابطه میان گزارشهای حسابرسی وضعیت‌های بازار سهام……………………………………………………………………………………………………….

جدول شماره ۴-۱- ضریب پاسخ سود برای شرکتهای انتخاب شده……………….

جدول شماره ۴-۲- آماده‌ها مرکزی و پراکندگی برای شرکتهای انتخاب شده….

جدول شماره ۴-۳- خلاصه اطلاعات عمومی- جمعیت شناسی………………………

جدول شماره ۵-۱- خلاصه نتیجه بدست آمده از آزمون فرضیه اول……………..

جدول شماره ۵-۲- خلاصه نتایج بدست آمده از تجزیه و تحلیل پرسشنامه…….

 دانلود فایل

خلاصه تحقیق :

با توجه به تئوری های موجود در زمینه ارزش اوراق بهادار و اینکه قیمت اوراق بهادار برابر با ارزش فعلی جریان های نقدی آینده ( و آنچه مورد انتظار دارندگان اوراق بهادار است) می باشد  و  برای آزمون محتوایی اطلاعاتی سود حسابداری اعلام  شده  از سوی شرکت ها و بررسی میزان توجه خریداران و فروشندگان سهام در بازار بورس اوراق بهادار تهران به سود حسابداری اقدام به انجام این تحقیق شد.

از دید سرمایه گذاران نقش بورس از جنبه سود مناسب، مشارکت در مالکیت ، اداره امور شرکت از طریق اعمال حق رای ، نقدینگی دارایی ، پوشش در مقابل تورم و معافیت های مالیاتی ، قابل تامل می باشد .

هدف اولیه از سرمایه گذاری در سهام شرکت ها، همچون بسیاری دیگر از فرصت ها و امکانات سرمایه گذاری کسب سود می باشد . سرمایه گذاری در اوراق سهام ، مشکل تقسیم ناپذیری طرح های بزرگ را حل کرده و بورس اوراق بهادار نیز ، سرمایه گذاری در اوراق بهادار را تسهیل می کند . مشکل دیگر سرمایه گذاری در دارایی های فیزیکی یعنی قابلیت نقدینگی پایین تر ، از طریق سرمایه گذاری در اوراق سهام حل می شود .

در فصل دوم کلیاتی در زمینه سود حسابداری ، مفاهیم و تئوری های موجود در زمینه سود ، همچنین خلاصه ای از تحقیقات انجام شده در زمینه بررسی ارتباط بین سود حسابداری و قیمت سهام ارائه گردید ، در زمینه رفتار قیمت سهام نیز مطالبی عنوان گردید . هدف اساسی تحقیق بررسی ارتباط و همبستگی بین تغییر در سود و تغییر قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران در سال های ۸۳ – ۸۰ می باشد .

فهرست مطالب

عنوان    صفحه
فصل اول    ۱
۱-۱- مقدمه    ۱
۲-۱- تعریف موضوع    ۲
۳-۱- اهمیت تحقیق    ۳
۴-۱- هدف و علت انتخاب موضوع    ۳
۵-۱- سوابق مربوط    ۴
۶-۱- فرضیات تحقیق    ۵
۷-۱- قلمرو مکانی تحقیق    ۵
۸-۱- قلمرو زمانی تحقیق    ۵
۹-۱- روش تحقیق    ۵
۱۰-۱- ساختار تحقیق    ۵
فصل دوم    ۷
۱-۲- مقدمه    ۷
۲-۲- کلیات    ۷
۳-۲- بازار سرمایه در ایران    ۸
۴-۲- مزایای وجود بورس اواق بهادار    ۹
۱- از دیدگاه کلان    ۹
۲- از دیدگاه شرکتهای پذیرفته شده در بورس    ۹
۳- از نظر سرمایه گذاران    ۹
۵-۲- سودمندی در پیش بینی معیاری برای ارزیابی اطلاعات    ۱۰
۶-۲- استفاده کنندگان صورتهای مالی    ۱۱
۷-۲- هدفهای گزارشگری مالی    ۱۲
۸-۲- انتخاب نظریه سود    ۱۳
۹-۲- استدلال انتخاب نظریه سود    ۱۴
۱۰-۲- مکاتب فکری پیرامون اندازه گیری سود    ۱۵
۱۱-۲- سود تحققی و سود غیر تحققی    ۱۶
۱۲-۲- فواید سود برای سرمایه گذاران    ۲۰
۱۳-۲- حلقه های ارتباطی سود و قیمت سهام    ۲۱
۱۴-۲- تحلیل سود    ۲۳
۱۵-۲- پیش بینی سودهای آتی از روی سودهای جاری    ۲۴
۱۶-۲- قیمتها و سودها    ۲۴
۱۷-۲- ویژگی بازار حقیقی و کامل    ۲۴
۱۸-۲- ارتباط بین سودهای حسابداری دائمی و سودهای دائمی که بعنوان مفهوم ارزیابی می باشند    ۲۵
۱۹-۲- مروری بر تحقیقات انجام شده ذر رابطه با سود-قیمت    ۲۶
فصل سوم    ۳۳
۱-۳- مقدمه    ۳۳
۲-۳- انواع روشهای تحقیق    ۳۴
۳-۳- مراحل مختلف تنظیم تحقیق توصیفی    ۳۵
۴-۳- مراحل پژوهش علمی در تحقیق    ۳۵
۱- تعیین هدف    ۳۵
۲- جمع آوری داده ها    ۳۶
۳- تجزیه و تحلیل داده ها    ۳۶
۴- بیان یافته ها    ۳۶
۵-۳- فرضیات تحقیق    ۳۷
۶-۳- تئوری فرضیه تحقیق    ۳۸
۷-۳- جامعه آماری    ۳۸
۸-۳- نمونه و نمونه گیری    ۳۹
۹-۳- نحوه جمع آوری داده ها و روشها و تکنیکهای آماری و محاسبات آنها    ۴۱
۱۰-۳- آماره تست فرضیات    ۴۳
۱۱-۳- ضریب تشخیص (ضریب تعیین)    ۴۴
۱۲-۳- محاسبه ضریب رگرسیون    ۴۴
فصل چهارم    ۴۶
۱-۴- مقدمه    ۴۶
۲-۴- تجزیه و تحلیل یافته ها    ۴۶
۳-۴- ضریب تعیین    ۴۸
۴-۴- محاسبه ضرایب رگرسیون و معادله خط آنها    ۴۸
۵-۴- بررسی همبستگی بین قیمت و سود نقدی    ۵۲
۱- ضریب همبستگی    ۵۲
۲- نتایج آزمون فرض    ۵۲
۳- ضریب تعیین    ۵۴
۴- محاسبات مربوط به ضراب رگرسیون    ۵۴
فصل پنجم    ۵۷
۱-۵- خلاصه تحقیق    ۵۷
۲-۵- ارزیابی نتایج آزمون فرض    ۵۸
۳-۵- محدودیت های تحقیق    ۵۸
۴-۵- پیشنهادات    ۵۹
۵-۵- توصیه برای تحقیقات آتی    ۶۰

دانلود فایل